Podczas produkcji, serwisu lub magazynowania komponentów czułych na ESD (ang. Electro Static Discharge) niezwykle ważnym, a nawet koniecznym jest zapewnienie odpowiednich środków bezpieczeństwa. Nie od dziś wiadomo, że nawet najmniejsze wyładowanie ładunku elektrostatycznego może spowodować ogromne w skutkach uszkodzenia. Nie każdy natomiast wie, że napięcie o wartości zaledwie 20 wolt może uszkodzić elementy czułe na wyładowania elektrostatyczne tzw. ESDS (ang. Electrostatic Discharge Sensitive Device). Co to strefa EPA i jaki ma związek z ESD?
Poniższy wykres pokazuje, jakie wartości napięcia generują się podczas codziennych czynności wykonywanych przez człowieka przy niskiej wilgotności powietrza. Bez wątpienia materiał po którym się poruszamy, ma wpływ na bezpieczeństwo ESD.
Jak widać zwyczajne przemieszczanie się po wykładzinie dywanowej może sprawić, że w kilka chwil nasze ciało będzie posiadało potencjał o wartości sięgającej nawet 35 tyś. wolt.
Aby lepiej zrozumieć problematykę ESD i stref EPA, przedstawiamy case study. Do sytuacji doszło w 2021 roku na terenie pewnego zakładu znajdującego się pod Poznaniem.
Case study
Pan Marcin pracuje w firmie serwisującej bardzo drogie układy elektroniczne wykorzystywane w przemyśle automotive. Pewnego letniego, gorącego dnia postanowił, że wyjątkowo skorzysta z firmowego bufetu i napije się chłodnej lemoniady. Aby się do niego dostać, musiał przejść przez strefę biurową. Pan Marcin z ogromną przyjemnością skonsumował napój, a następnie wrócił do swojego warsztatu. Podszedł do swojego stanowiska i od razu postanowił, że musi przenieść układ scalony znajdujący się na jego biurku na inne stanowisko pracy. Dotknął płytki i… poczuł dość silne ukłucie. Przez chwilę zastanawiał się co było tego przyczyną. Zaskoczony zaistniałą sytuacją obrócił płytkę z układem scalonym i zobaczył, że komponenty znajdujące się jej odwrocie są całkowicie uszkodzone.
Dlaczego tak się stało ?
Pan Marcin przechodząc przez strefę biurową, w której znajdowała się wykładzina dywanowa, wygenerował na swoim ciele ok. 14 tyś wolt. Niestety posadzka ESD, będąca jedynym środkiem zabezpieczającym przed wyładowaniami elektrostatycznymi, która znajdowała się w warsztacie pana Marcina nie była odpowiednio często kontrolowana. Co za tym szło, nie odprowadzała ładunków elektrostatycznych we właściwy sposób. Skutkiem tego było wyładowanie elektrostatyczne, które natychmiastowo uszkodziło cały układ elektroniczny dotknięty przez pana Marcina. Na skutek zaistniałej sytuacji, straty wyceniono na ok. 23,5 tyś PLN.
Jak można było temu zapobiec ?
Po pierwsze, można wyciągnąć wniosek, że pan Marcin nie powinien chodzić po wykładzinie dywanowej pracując przy elementach czułych na wyładowania elektrostatyczne (ESDS). Wniosek ten jest natomiast nieprawidłowy. Główną przyczyną zaistniałej sytuacji jest brak zapewnienia odpowiednich środków bezpieczeństwa przez firmę, w której pracuje. Krótko mówiąc, jego pracodawca powinien zatrudnić koordynatora ESD, który zaprojektuje, stworzy i regularnie będzie kontrolował strefę EPA (ang. Electrostatic Protected Area) czyli strefę, która jest zabezpieczona przed przyczynami skutkami wyładowań elektrostatycznych.
Co to dokładnie jest strefa EPA i z czego się składa ?
Strefa EPA to określona i oznakowana przestrzeń, która jest zabezpieczona przed przyczynami i skutkami wyładowań elektrostatycznych. Strefą tą może być całe pomieszczenie, budynek lub fragment wydzielonej powierzchni na terenie zakładu czy hali produkcyjnej. Jednym z ważniejszych elementów strefy EPA jest zastosowanie kontroli prawidłowego działania systemów uziemiających pracownika. Należy pamiętać, że kontrolę wykonuje się, jeszcze przed wejściem do strefy (butów ESD i opasek nadgarstkowych). Kolejnymi, równie istotnymi elementami są: uziemiona podłoga rozpraszająca ładunki elektrostatyczne, meble i krzesła przeznaczone specjalnie do tego typu zastosowań. W każdej strefie EPA powinien również znaleźć się tzw. EBP (ang. Earth Bonding Point), czyli wyraźnie oznakowany punkt przyłączenia uziemienia, do którego podłącza się opaskę nadgarstkową oraz wszelkiego rodzaju osprzęt i narzędzia przeznaczone do pracy w danej strefie.
Gdy strefa EPA znajduje się już w zakładzie, nie należy zapominać o najważniej kwestii. Jest nią systematyczna kontrola i audyty systemów zapobiegającym przed ESD.
Kto projektuje strefy EPA ?
Za zaprojektowanie strefy EPA odpowiada specjalnie wyszkolony koordynator ESD. Posiada on wiedzę na temat działania systemów elektryzacji. Ponadto przeprowadza badania i audyty danej strefy w celu ciągłego sprawdzania poziomu bezpieczeństwa panującego wewnątrz niej.
Masz pytania? Pomożemy! W Smartfloor zajmujemy się profesjonalnymi audytami posadzek ESD, stref EPA oraz elementów ochrony w strefach EPA (buty, opaski, odzież ESD i wiele innych). Jesteś zainteresowany naszymi usługami lub masz pytania w kwestii bezpieczeństwa ESD? SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI
